Polemika midis Athinës dhe Enzo Bettiza

Shkëputur prej arkivit të gazetes italiane “La Stampa” e datës 03.05.1994, nr. 118, faqe 11.

Solli për shtyp nga arkivat e “La Stampa”: Etnor Canaj

Përktheu dhe redaktoi në gjuhën shqipe: Brunilda Ternova

Letër nga ambasada: “Jemi të pafajshëm”.

Ambasada greke replikon me një letër të shkruar nga këshilltari për shtyp Jannis Zissimos, në lidhje me artikullin e europarlamentarit Enzo Bettiza “Shkëndija Greke në fuçin e barutit ballkanik” të publikuar në edicionin e datës 25 prill 1994 në gazetën “la Stampa”.  Në këtë edicion po botojmë letrën e ambasadës greke dhe repliken e z. Enzo Bettiza. 

“I nderuari Kryeredaktor, megjithëse mundohem të kuptoj ndjeshmërinë e veçantë personale dhe qëndrimin anësor që mban i nderuari Enzo Bettiza në lidhje me ngjarjet në Jugosllavi dhe Ballkan, nuk mund të mos replikoj kundër deklaratave të renda të paraqitura në artikullin “Shkëndija Greke në fuçin e barutit ballkanik” të publikuar në edicionin e datës 25 prill. Më lejoni disa konsiderata të nevojshme:  1) Greqia – ndryshe nga ajo që deklaron i nderuari Bettiza –, pëfaqson për stabilitetin e  saj demokratik, për prirjen e saj paqësore dhe për përkatësinë e integruar në sistemin politik, ekonomik e mbrojtës perëndimor, të vetmen garanci të fortë kundër aventurave destabilizuese në jug të Ballkanit.  Për këtë arsye, përtej interesimit të saj (të Greqisë) për të mbrojtur të drejtat humane dhe qytetare të minorancave greke në Shqipëri, nuk ka menduar kurrë “të aspirojë zotërimin e pothuajse gjysmës së territorit” të Shtetit fqinjë. Më duket e mahnitshme dhe false pohimi i të kundërtës, ashtu si e konsideroj komplet arbitrare etiketimin e poltikës së jashtëme helenike si “neo-shovinizëm helenik”.  2) Autoritetet greke janë komplet të pa lidhura me episodin e izoluar, të errët dhe të rënde që ka ndodhur në territorin shqiptar. Dua të kujtoj se qeveria greke, duke u sjell me sens përgjegjësie, dënoi me forcë atë çfarë ndodhi duke propozuar që në momentetet e para ngritjen e një komisioni të përzier – qe u pranua në një moment të dytë nga pala shqiptare –. për të hetuar mbi këtë akt kriminal të dënueshëm. Këto aspekte, të një rëndësie jo të papërfillshme, i nderuari Bettiza, në vrullin e tij anti-grek i kapërcen me lehtësi.

 

3)      I nderuari Bettiza nuk merr parasysh arsyet e rëndesishme që qëndrojnë në themel të konfliktit midis Athinës dhe Shkupit, të cilat kanë krijuar nevojshmërinë e adoptimit të masave parandaluese nga ana e qeverisë greke përkundrejt republikës fqinje.

4)     Duke vazhduar me deklaratat e tij të veçanta, autori formulon në drejtim të Greqisë  akuza të nxituara në mbështetje të “pastrimeve etnike serbe në Bosnjë dhe Kosovë”. Ai gjithashtu shtron pyetje provokuese  mbi “përgatitjen e një operacioni të ri të spastrimit etnik prej grekëve në vend të serbëve”. Duke shkruar këto gjëra i nderuari Bettiza jo vetëm që deklaron qëllimisht gënjeshtra por fyen rëndë ndërgjegjen qytetare të Greqisë. Nuk më rezulton se kualifikimi i gazetarit të shquar dhe europarlamentarit të famshëm, bën përjashtime nga detyrimi për t’iu përmbajtur rregullave të së vërtetës dhe korrektësisë.

 

5)    Në mllefin e tij, autori shpreh mendimin se Greqia “në mënyrë konstante dhe haptazi” ka shkelur embargon e OKB kundër Beogradit të cilit “i ka dërguar përherë armë, naftë, ilaçe mjeksore dhe ushqime”.  Dua të vë në dukje se edhe në këtë rast bëhet fjalë për deklarata absolutisht të pabaza që vetëm një paragjykim i rrënjosur thellë ndoshta mund ta motivojë.

6)     Fjalët plot nderim dhe admirim në drejtim të Kiro Gligorovit – e cila në vetvete është e drejta e tij për ti shprehur –, zbulojnë pa dyshim njëanëshmërinë e të nderuarit Bettiza. Megjithatë, mendoj se ai duhet të na shpjegojë se si është mundur që në Shkup është e lejueshme të huazohet e kaluara, edhe pse padrejtësisht, e simbolit të Yllit të Verginës, ndërkohë që autori ironizon mbi të drejtën e Greqisë të ngjallë rrënjët e saja mijëravjeçare.

 

7)      Manifestimet popullore të zhvilluara kryesisht në Selanik, kryeqendër e Maqedonisë greke,  vetëm për të konfirmuar përkatësinë greke të atij teritori dhe të popullatës së tij, e bezdisin dukshëm të nderuarin Bettiza aq sa ti apostrofojë në mënyrë të mjaftueshme. Në të vërtetë, bëhet fjalë për një shprehje të çiltër e paqësore të një ndienje të shëndoshë patriotike, nëpërmjet thirrjeve dinjitoze, me vetëpërmbajtje dhe me vendosmëri nga qytetarët e lirë të një Shteti qytetar dhe europjan të cilët vëzhgojnë me habi uzurpimin dhe vjedhjen e historisë dhe kulturës së tyre.

8)      Insinuatat në lidhje me lëvizjet hipotetike të trupave, pushtimeve të afërta ushtarake dhe ndarjeve terriotriale nuk janë jo vetëm imagjinare dhe të pabaza por kanë tendencën e përhapjes së një alarmizmi të kotë e të pajustifikuar. Më vjen thellësisht keq që ligjërata e njëanëshme e të nderuarit Bettiza, mospërputhëse me vijën e objektivitetit që Ju keni ndjekur, shkon përtej kufijve të informimit korrekt dhe kalon në armiqësi të hapur me Greqinë, duke ofruar imazhin joreal të një Shteti viktimë e fanatizmit fondamentalist dhe intolerant. Fatëmirësisht lexuesit e gazetës Suaj dhe me mijëra italianë që njohin Greqinë dhe popullin e saj, mendojnë ndryshe nga i nderuari Bettiza.”

Jannis Zissimos

Këshilltar për Shtyp i Ambasadës Greke (Itali)
====================================================================

Shkrimtari Enzo Bettiza : “Ju jeni bashkëpuntorë të serbëve”.

“Hakmarrës, i pasaktë, gënjeshtar” si edhe “gazetar i shquar dhe europarlamentar i famshëm”. Meqënse i ndjeshmi zoti Jannis Zissimos më atribon shumë tituj kontradiktorë në një herë të vetme, dua ti kujtoj atij se pikërisht duke qënë gazetar dhe europarlamentar, kam udhëtuar në ditët e fundit të vitit 1980 në Athinë për të takuar presidentin Konstantinos Karamanlis. Udhëtimi dhe takimi kishin në vetvete një qëllim pozitiv: celebrimin e rëndësishëm, në një gazetë të njohur italiane,  të hyrjes së afërt të Greqisë në Komunitetin Europjan.

Dhe në fakt, më 2 janar të 1981, njëzet e katër orë pasi Greqia ishte transformuar zyrtarisht në anëtarin e 12-të të Komunitetit, publikohet në një faqe të gazetes “Giornale” në Milano – ku unë isha në atë kohë bashkëkryeredaktor -, një intervistë eskluzive e imja e zhvilluar me presidentin Karamanlis e cila u ribotua gjerësisht nga organet kryesore të shtypit europjan. Por më pas, nga maja e entuziazmit fillestar, fatkeqësisht, u rrokullisëm të shumtë drejt zhgënjimit dhe hidhërimit. Greqia, sidomos ajo Greqia izolacioniste e Pasok-ut dhe e Papandreut - që kishin kundërshtuar me kryeneçësi politikat që ndiqte Karamanlis për të hyrë në Komunitetin Europjan -, nuk do të humbasë mundësitë për të damkosur mospërputhjet me Europën mbi një mori të panumërt çështjesh delikate e të rëndësishme.

Zgjedhjet gjithnjë e më shumë të vetmuara e gjithnjë e më pak komunitare të Athinës, më në fund u përshkallëzuan ashpër deri në kufirin e ndarjes, gjatë ditëve të agresionit serb përkundrejt Kroacisë dhe Bosnjës. Hyri pra në veprim si një mekanizëm atavik, instikti i aleancës historike serbo-greke i rrënjosur në një nacionalizëm me zanafillë orthodokse dhe i nisur tashmë në luftërat e para ballkanike kundër muslumanëve, sllavëve maqedonas dhe shqiptarëve.

Përfaqësuesit grek, edhe në parlamentin europjan, kanë mbështetur gjithmon dhe vazhdojnë të mbështesin akoma me pasion të zjarrtë, tezat e papërshtatshme e që nuk mund të mbrohen të nacionalistëve serb si dhe agresionet e tyre ushtarake në territorin e ish Jugosllavisë. Është e njohur botërisht që qeveria greke ka bërë gjithshka që ka mundur, për të mos respektuar embargon që i është imponuar Serbisë nga komuniteti ndërkombëtar. Tashmë as që nuk llogariten vizitat reciproke të eksponentëve grekë dhe serbë midis Athinës, Beogradit dhe Pale. Jo rastësisht serbët e Bosnjës përdorin një shprehje: “Aleatët tanë më të mirë janë Zoti në qiell dhe grekët në tokë”. Dy pasojat e fundit të kësaj paturpësie politike për të destabilizuar ballkanin, të ushtruara në bashkëfajësi të njëzëshme nga qeveria greke dhe nga grupe klerikale ekstremiste të Kishës orthodokse greke, ishin lufta ekonomike që u shpall më 16 shkurt nga Athina kundër Republikës së Maqedonisë – mbyllja e portit të Selanikut për të bllokuar tranzitin e mallrave maqedonase –,  si dhe incidenti i rëndë i shkaktuar në kufirin e Shqiperisë jugore më 10 prill nga një komando terroriste greke.

Boris Souvarine përdorte shpesh një shprehje: “Letra mund të durojë gjithshka”. Në këtë prizëm, edhe letra e shkruar nga zoti Zissimos, mendoj se është po aq e fortë dhe rezistente për të përballuar të gjitha akuzat e veçanta plot mllef dhe të njëanëshme, që ai – duke qënë se është esëll në lidhje me informacionet e sakta diplomatike si edhe të shkrimeve të tjera të plota -, më adreson me mëri shumë të verbër. Kështu që, dëshiroj ti rifreskoj memorjen e tij të dobët dhe dinake duke i rikujtuar atë çfarë kanë shkruar në lidhje me ekseset politike greke, gazetat e tjera italiane dhe të huaja.  

Dino Frescobaldi në gazetën “la Repubblica” te 15 prillit shkruan:”Vendimi grek për të aplikuar një bllokadë tregtare përkundrejt Maqedonisë është episodi i fundit i një kontrasti që ka arritur tashmë një formë lufte ekonomike. Dikush ka nisur të pyesë veten nëse në klimën që mbizotëron sot në botën ballkanike, nga një luftë ekonomike mund të kalohet në një luftë të vërtetë dhe në kuptimin e plotë të fjalës”.

George Soros në gazetën “New York Times” të 18 prillit: “Aleanca perëndimore, e udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara, duhet të ndihmojë Maqedonin në një moment kur Greqia, pa patur kurrfarë nevoje, po ndez një vatër tjetër krize në Ballkan”.

Presidenti maqedonas Kiro Gligorov në një intervistë të dhënë për gazetën franceze “Le Monde” të 6 prillit, flet hapur në lidhje me “lëvizje të trupave greke në kufi”. Gazeta “Le Monde” e 14 prillit në një reportash të realizuar nga korrespondenti i saj Yves Heller, nga Konica (Greqia veriore) shkruan: “Irredentistët grek e quajne ‘Epiri i Veriut’ pjesën jugore të Shqipëris. Ky Epir i jashtëm, sipas hartave të tyre gjeografike, përfshin gati gjysmën e Shqipëris”. Heller gjithashtu, përshkruan aktivitetin intensiv të propagandës irredentiste që i drejtohet në mënyrë të përditshme minorancës greke në Shqipërinë fqinje nëpërmjet një radio stacioni të fuqishëm në Konicë e që administrohet nga priftërinj orthodoks, dhe citon një frazë të priftit të krahinës Joel Konstantaros: “Nuk ka asnjë dyshim që ushtria jonë mund të dërgohet në Epirin e Veriut për të mbrojtur grekët që jetojnë aty.

Gazeta “Economist” e 30 prillit: “Pavarësisht nga deklaratat greke mbi respektimin reciprok të kufijve të vendeve fqinje, shqiptarët mendojnë se Athina po vazhdon të thurë një model të sajin territorial përkundrejt Epirit të Veriut, të cilin trupat greke e kanë pushtuar dy herë në fillim të dy luftrave botërore. Nga ana tjetër, ultranacionalistët grekë të mbështetur nga një peshkop orthodoks i Epirit grek, flasin për nevojën e mbrojtjes së minoritetit, e nëse është e nevojshme edhe me forcë”.

Besoj se mjafton për ti dëshmuar gjerësisht të painformuarit zotit Zissimos, se “shpikjet” që ai më atribon, janë të mbështetura pikë për pikë nga disa prej organeve më të mëdha të shtypit kombëtar dhe ndërkombëtar. Megjithatë, dulcis in fundo (shq: ëmbëlsira për në fund), ai u tregua shumë i kujdesshëm për të mos hyrë në meritën e njërës prej “shpikjeve” të mia më serioze e më të rënda: Greqia, që aktualisht ushtron kryesinë gjashtëmujore të Bashkimit Europjan, është hedhur në gjyq nga Komisioni i Brukselit –  organ qeverisës i të njejtit instiutcion të B.E –, në Gjykatën e Drejtësisë Europjane të Luksemburgut! Në këtë pikë esenciale, shfuqizuese, letra e zotit Zissimos, ngelet pashpjegueshmërisht e shurdhët dhe memece. Përse? Sepse është e qarte se zoti Zissimos, që në aspektet e tjera është kaq llafazan, i duhej të pranonte publikisht se qeveria e tij, edhe pse po kryeson Bashkimin Europjan, është nën akuzë nga gjyqësori më i lartë europian pikërisht për shkak të sjelljes së paparë anti-europjane  të Athinës përkundrejt Maqedonisë. Një sjellje kjo që thyen dhe shkel të gjitha rregullat e përbashkëta të politikës morale dhe tregëtare, për të mos përmendur gjithashtu kërcenimet përkundrejt Shqipëris dhe miklimet ndaj Serbis.

Enzo Bettiza