nga Migena Proi *
(Përktheu nga italishtja në shqip Brunilda Ternova)
Dhjetvjeçari i fundit i fenomenit të emigrimit është karakterizuar nga e ashtëquajtura “feminilizim”. Mashkulli, protagonist i padiskutuar i flukseve të para emigruese, ja ka lënë vendin femrës. Reflektimet e fundit sociologjike dëshmojnë një figurë femërore gjithmon e më pak anësore. Emigrantet e para që mbërrinin në Itali ishin të shtyra jo nga vullneti i tyre i pavarur por nga nevoja për të ndjekur një figurë mashkullore, si psh. babai ose bashkëshorti.
Sot femrat e çfarëdolloj etnie, moshe dhe feje qofshin, lënë Atdheun, të afërmit, fëmijët dhe zakonet e tyre, për tu kthyer në protagoniste absolute të kapitalizmit italian. Udhëtimi i vërtet fillon kur mbërrijnë në Itali, vend në të cilin të jesh grua dhe emigrante është një sfidë e përditëshme kundër paragjykimeve. Vështirësitë e para, më shumë se të lidhura me çështjet ekonomike, materjale ose gjuhësore, kanë të bëjnë me identitetin. Në fakt integrimi mbart në vetvete ndërmjetësimin midis vlerave të vjetra, të vendit të origjinës, dhe vlerave të reja të shoqërisë italiane.
Proçesi i ridimensionimit si femër, duke përqafuar pika të reja riferimi, është një proçes i dhimbshëm: çdo emigrant dëshiron ti përshtatet sitilit të ri të jetës, pa dashur të heq dorë nga rrënjet e veta të origjinës. Në këtë proçes të zhvillimit personal rëndojnë një sërë faktorësh, të cilët mund të jenë sa negativë ashtu edhe po aq pozitivë. Sigurisht, kushtet favorizuese janë më të shumta nëse grupi shoqëror i origjinës të emigrantit, nuk i përket një sistemi vlerash antipodë në krahasim me realitetin italian.
Ndërkohë, një aspekt jashtëzakonisht negativ është stigmatizimi që gratë emigrante – ashtu si të gjith emigrantët në përgjithsi – përballojnë. Klishetë që u caktohen atyre janë nga më të ndryshmet: nga shablloni i femrës së huaj së pandershme që ka ardhur në Itali me të vetmin qëllim për të “vjedhur” burrat e femrave italiane, deri tek shablloni i femrës së nështruar të një shoqërie patriarkale që ka zgjedhur të mbulohet me vello. Të manovrosh për të gjetur ekuilibrin e brendëshëm në një ambient që të gjykon apriori, nuk është e lehtë as për ekuilibruesin më të mirë.
Identiteti dhe vetvlersimi vihen në një provë të vështirë edhe nga çështje që kanë të bëjnë me aspektin profesional. Edhe pse shumë femra të huaja janë të dipllomuara, gjenden të detyruara të kryejnë punë që nuk i korrespondojnë nivelit të studimeve të tyre universitare. Legjislacioni italian garanton njohjen e titullit të studimeve të kryera jashtë Italisë, por janë të pakta femrat që bëjnë kërkesë për njohjen e titujve të tyre, të shkurajuara nga burokracia e cila është e gjatë. Megjithatë, ajo që përfaqson një diskriminim edhe më real nuk është vetëm kryerja e punëve që nuk u përkasin nivelit të tyre studimor, por edhe tiopologjia e profesionit në të cilin gjenden të burgosura.
Egziston faktikisht një ndarje në punësim e kushtëzuar nga kategoria e përkatësisë dhe e vlefshme sidomos për emigrantët, nga ku del se femrat emigrante janë të dënuara automatikisht të jenë të punësuara në sektorin e punëve shtëpiake. Femra “kujdestare” (ita. “badante”) – një siguri e vërtet psikologjike për shumë familje italiane – është një figurë që përmbush deficitin e welfare-it italian. Në shkëmbim të një rroge jo shumë të lartë, punëdhënësi ka mundësi të blejë jetën private dhe të adminsitrojë plotësisht ditët e emigrantes. Jo pa qëllim, një rrymë e studimeve sociologjike sheh në profesionin e “kujdestares” një tip të ri të shfrytezimit kapitalist: nuk tregëtohen mallra, por tregëtohet dashuri dhe përkujdesje.
Energjitë që femrat investojnë në vëndet perëndimore, influencojnë negativisht në raportet e tyre intime duke shkaktuar një prishje të strukturës së familjeve të tyre të origjinës. Dhe faktikisht shumë prej tyre duke marrë vendimin për të ardhur në Itali, mënjanojnë, qoftë edhe pjesërisht, rolin e tyre si nënë duke i lënë femijët e tyre në vëndin e origjinës. Edhe kur fëmijët kanë mundësi të bashkohen me nënat e tyre në këtë udhëtim shpresash, femrat e huaja janë të penalizuara pasi nuk kanë si mbështetje atë rrjet familjar që gëzojnë nënat italiane që punojnë.
Për të eliminuar çdo lloj forme viktimizmi, ështe e drejtë të kihet parasysh ajo qe sociologja amerikane Barbara Ehrenreich, theksonte para disa vitesh: situatën aspak të lumtur të tregut të punës së femrave emigrante për shkak të mungesës së emancipimit të vërtet të femrave të “tjera” perëndimore. Në realitet realizimi profesional nuk solli një ri-shpërndarje të barabartë të detyrimeve shtëpiake me meshkujt. Femrat emigrante përballen me kryerjen e atyre punëve tipike femërore, që kohë më parë i kryenin femrat jo të emancipuara përëndimore.
Gjithashtu Italia, në ndryshim me vëndet e tjera europjane, vuan akoma nga një udhëheqje eskluzivisht maskiliste nëpër institucionet zgjedhimore. Një prani më e madhe femërore në politikë – me anë të një përfaqsimi konkret dhe jo vetem formal – do mundësojë ringritjen e fatit të shumë femrave. Mbështetja dhe inkurajimi i ambicieve politike të femrave emigrante që e meritojnë, mund të jetë çelësi për të përmirsuar kushtet e femrave emigrante ne Itali. Jo sepse të huajat do jenë më mirë, por thjesht sepse duke u nisur nga eksperienca e tyre personale debati politik mund të përqendrohet mbi problemet e emigranteve.
* Migena Proi është shqiptare me origjinë dhe shkruan në periodikë dhe site ueb ndërkulturorë të ndryshëm që u drejtohen komuniteteve emigrante në Itali. Artikulli është botuar fillimisht në gazetën “Shenja dhe Ëndrra” (ita. “Segni e sogni”)
link: http://migenaproi.wordpress.com/2010/06/16/gra-emigrante-ne-kapitalizmin-italian/
____________________________________________________________________________________
ITALIANO
DONNE MIGRANTI NEL CAPITALISMO ITALIANO
A cura di Migena Proi *
L’ultimo decennio del fenomeno migratorio è stato caratterizzato dalla cosiddetta “femminilizzazione”. L’uomo, protagonista indiscusso dei primi flussi migratori, ha ceduto il passo alla donna. Le ultime riflessioni sociologiche mostrano una figura femminile in un ruolo sempre meno marginale. Le prime migranti giunte in Italia erano spinte non da una loro volontà autonoma, ma dalla necessità di seguire una figura maschile, quale il padre o il marito. Oggi, donne di ogni colore, età e religione si lasciano alle spalle Patria, affetti, figli e abitudini, per immergersi da assolute protagoniste nel capitalismo italiano. Il vero viaggio ha inizio quando approdano qui, in Italia, dove essere donna e migrante è una sfida quoti-diana ai pregiudizi. Le prime difficoltà, più che essere legate a questioni economiche, materiali o linguistiche, sono inerenti all’identità.
Infatti l’integrazione comporta una mediazione tra i vecchi valori, del loro paese d’origine, e i nuovi valori, quelli della società italiana. Ripensarsi come donne, abbracciando nuovi punti di riferimento, è un processo doloroso: ogni migrante vorrebbe adeguarsi al nuovo stile di vita, senza dover per questo rinunciare alle proprie radici. Su questo processo di evoluzione personale incidono vari fattori, che possono essere più o meno positivi.
Sicuramente agevola non provenire da una società con un sistema di valori agli antipodi rispetto alla realtà italiana. Invece un’ aspetto assolutamente negativo è la stigmatizzazione alla quale le donne migranti, così come gli immigrati in genere, sono soggette. I clichè attribuiti loro sono diversi: si va dalla stereotipo della donna straniera dai facili costumi, che giunge in Italia con l’unico scopo di “rubare “ l’uomo alle donne italiane, allo stereotipo della donna succube di una società patriarcale unicamente perché sceglie di indossare il velo. Destreggiarsi e trovare l’equilibrio interiore in un ambiente che giudica a priori, non sarebbe facile per il miglior equilibrista.
L’identità e l’autostima sono messe a dura prova anche da questioni inerenti l’ambito professionale. Sebbene molte straniere siano diplomate o laureate, si ritrovano a dover svolgere professioni non corrispondenti al loro titolo di studio. La legislazione italiana garantisce il riconoscimento di titoli di studio conseguiti all’estero, ma poche donne ne fanno richiesta, scoraggiate dai lunghi tempi burocratici. Tuttavia ciò che rappresenta una reale discriminazione non è svolgere lavori non all’altezza delle aspettative, quanto piuttosto il tipo di professione in cui si viene ingabbiati.
Sussiste infatti una sorta di segregazione occupazionale determinata dal genere d’appartenenza, valida in particolar modo per gli immigrati, dal quale consegue che essere donna e migrante ti condanna, in maniera quasi automatica, ad essere impiegata prevalentemente nel settore del lavoro domestico. La donna “badante”,
vera e propria rassicurazione psicologica per molte famiglie, colma i deficit del welfare italiano. In cambio di uno stipendio non particolarmente elevato, il datore di lavoro ha la possibilità di comprare la vita privata e di gestire interamente le giornate della migrante. Non a torto, un filone di studi sociologi intravede nella professione di “badante” un nuovo tipo di sfruttamento del capitalismo: non si commerciano merci, ma amore e cura. L’energia, che le donne riversano nei paesi occidentali, incide in maniera negativa sui loro affetti più prossimi, causando una vera e propria destrutturazione delle loro famiglie d’origine. Infatti molto di esse con la decisione di venire in Italia, accantonano, almeno in parte, il ruolo di madre, lasciando i figli nella loro terra d’origine.
Anche quando i bambini hanno la possibilità di seguire la madre nel viaggio della speranza, quest’ultima è comunque penalizzata, non potendo godere della rete parentale di cui gode una madre italiana che lavora. Per sgomberare il campo da possibili vittimisti, è giusto tenere in considerazione ciò che la sociologia americana, Barbara Ehrenreich, qualche anno fa, faceva notare: la non felicissima condizione nel mercato del lavoro delle donne immigrate è causa diretta della mal riuscita emancipazione delle “altre” donne, quelle occidentali. Infatti alla realizzazione professionale non è conseguito un equa ripartizione dei lavori domestici con gli uomini. Le donne migranti si ritrovano dunque a svolgere tutti quei lavori tipicamente femminili, che un tempo svolgevano le non emancipate donne ccidentali.
Inoltre, l’Italia, a differenza degli altri paesi europei, soffre ancora di una leadership quasi esclusivamente maschile nelle istituzioni elettive. Una maggior presenza femminile in politica, a cui seguisse una rappresentanza sostanziale e non solo formale, potrebbe risollevare il destino di molte donne. Sostenere e incoraggiare le ambizioni politiche di meritevoli donne migranti potrebbe essere la chiave per migliorare la condizione femminile delle migranti in Italia. Non perché le straniere siano meglio, ma semplicemente perché, partendo dalla loro esperienza personale, potrebbero incentrare il dibattito politico sui reali problemi delle migranti.
* Migena Proi, albanese, scrive per vari periodici e siti interculturali, rivolti alle comunità migranti residenti in Italia. L’articolo è stato pubblicato presso il giornale “Segni e sogni” periodico migrante.
(Përktheu nga italishtja në shqip Brunilda Ternova)
Dhjetvjeçari i fundit i fenomenit të emigrimit është karakterizuar nga e ashtëquajtura “feminilizim”. Mashkulli, protagonist i padiskutuar i flukseve të para emigruese, ja ka lënë vendin femrës. Reflektimet e fundit sociologjike dëshmojnë një figurë femërore gjithmon e më pak anësore. Emigrantet e para që mbërrinin në Itali ishin të shtyra jo nga vullneti i tyre i pavarur por nga nevoja për të ndjekur një figurë mashkullore, si psh. babai ose bashkëshorti.
Sot femrat e çfarëdolloj etnie, moshe dhe feje qofshin, lënë Atdheun, të afërmit, fëmijët dhe zakonet e tyre, për tu kthyer në protagoniste absolute të kapitalizmit italian. Udhëtimi i vërtet fillon kur mbërrijnë në Itali, vend në të cilin të jesh grua dhe emigrante është një sfidë e përditëshme kundër paragjykimeve. Vështirësitë e para, më shumë se të lidhura me çështjet ekonomike, materjale ose gjuhësore, kanë të bëjnë me identitetin. Në fakt integrimi mbart në vetvete ndërmjetësimin midis vlerave të vjetra, të vendit të origjinës, dhe vlerave të reja të shoqërisë italiane.
Proçesi i ridimensionimit si femër, duke përqafuar pika të reja riferimi, është një proçes i dhimbshëm: çdo emigrant dëshiron ti përshtatet sitilit të ri të jetës, pa dashur të heq dorë nga rrënjet e veta të origjinës. Në këtë proçes të zhvillimit personal rëndojnë një sërë faktorësh, të cilët mund të jenë sa negativë ashtu edhe po aq pozitivë. Sigurisht, kushtet favorizuese janë më të shumta nëse grupi shoqëror i origjinës të emigrantit, nuk i përket një sistemi vlerash antipodë në krahasim me realitetin italian.
Ndërkohë, një aspekt jashtëzakonisht negativ është stigmatizimi që gratë emigrante – ashtu si të gjith emigrantët në përgjithsi – përballojnë. Klishetë që u caktohen atyre janë nga më të ndryshmet: nga shablloni i femrës së huaj së pandershme që ka ardhur në Itali me të vetmin qëllim për të “vjedhur” burrat e femrave italiane, deri tek shablloni i femrës së nështruar të një shoqërie patriarkale që ka zgjedhur të mbulohet me vello. Të manovrosh për të gjetur ekuilibrin e brendëshëm në një ambient që të gjykon apriori, nuk është e lehtë as për ekuilibruesin më të mirë.
Identiteti dhe vetvlersimi vihen në një provë të vështirë edhe nga çështje që kanë të bëjnë me aspektin profesional. Edhe pse shumë femra të huaja janë të dipllomuara, gjenden të detyruara të kryejnë punë që nuk i korrespondojnë nivelit të studimeve të tyre universitare. Legjislacioni italian garanton njohjen e titullit të studimeve të kryera jashtë Italisë, por janë të pakta femrat që bëjnë kërkesë për njohjen e titujve të tyre, të shkurajuara nga burokracia e cila është e gjatë. Megjithatë, ajo që përfaqson një diskriminim edhe më real nuk është vetëm kryerja e punëve që nuk u përkasin nivelit të tyre studimor, por edhe tiopologjia e profesionit në të cilin gjenden të burgosura.
Egziston faktikisht një ndarje në punësim e kushtëzuar nga kategoria e përkatësisë dhe e vlefshme sidomos për emigrantët, nga ku del se femrat emigrante janë të dënuara automatikisht të jenë të punësuara në sektorin e punëve shtëpiake. Femra “kujdestare” (ita. “badante”) – një siguri e vërtet psikologjike për shumë familje italiane – është një figurë që përmbush deficitin e welfare-it italian. Në shkëmbim të një rroge jo shumë të lartë, punëdhënësi ka mundësi të blejë jetën private dhe të adminsitrojë plotësisht ditët e emigrantes. Jo pa qëllim, një rrymë e studimeve sociologjike sheh në profesionin e “kujdestares” një tip të ri të shfrytezimit kapitalist: nuk tregëtohen mallra, por tregëtohet dashuri dhe përkujdesje.
Energjitë që femrat investojnë në vëndet perëndimore, influencojnë negativisht në raportet e tyre intime duke shkaktuar një prishje të strukturës së familjeve të tyre të origjinës. Dhe faktikisht shumë prej tyre duke marrë vendimin për të ardhur në Itali, mënjanojnë, qoftë edhe pjesërisht, rolin e tyre si nënë duke i lënë femijët e tyre në vëndin e origjinës. Edhe kur fëmijët kanë mundësi të bashkohen me nënat e tyre në këtë udhëtim shpresash, femrat e huaja janë të penalizuara pasi nuk kanë si mbështetje atë rrjet familjar që gëzojnë nënat italiane që punojnë.
Për të eliminuar çdo lloj forme viktimizmi, ështe e drejtë të kihet parasysh ajo qe sociologja amerikane Barbara Ehrenreich, theksonte para disa vitesh: situatën aspak të lumtur të tregut të punës së femrave emigrante për shkak të mungesës së emancipimit të vërtet të femrave të “tjera” perëndimore. Në realitet realizimi profesional nuk solli një ri-shpërndarje të barabartë të detyrimeve shtëpiake me meshkujt. Femrat emigrante përballen me kryerjen e atyre punëve tipike femërore, që kohë më parë i kryenin femrat jo të emancipuara përëndimore.
Gjithashtu Italia, në ndryshim me vëndet e tjera europjane, vuan akoma nga një udhëheqje eskluzivisht maskiliste nëpër institucionet zgjedhimore. Një prani më e madhe femërore në politikë – me anë të një përfaqsimi konkret dhe jo vetem formal – do mundësojë ringritjen e fatit të shumë femrave. Mbështetja dhe inkurajimi i ambicieve politike të femrave emigrante që e meritojnë, mund të jetë çelësi për të përmirsuar kushtet e femrave emigrante ne Itali. Jo sepse të huajat do jenë më mirë, por thjesht sepse duke u nisur nga eksperienca e tyre personale debati politik mund të përqendrohet mbi problemet e emigranteve.
* Migena Proi është shqiptare me origjinë dhe shkruan në periodikë dhe site ueb ndërkulturorë të ndryshëm që u drejtohen komuniteteve emigrante në Itali. Artikulli është botuar fillimisht në gazetën “Shenja dhe Ëndrra” (ita. “Segni e sogni”)
link: http://migenaproi.wordpress.com/2010/06/16/gra-emigrante-ne-kapitalizmin-italian/
____________________________________________________________________________________
ITALIANO
DONNE MIGRANTI NEL CAPITALISMO ITALIANO
A cura di Migena Proi *
L’ultimo decennio del fenomeno migratorio è stato caratterizzato dalla cosiddetta “femminilizzazione”. L’uomo, protagonista indiscusso dei primi flussi migratori, ha ceduto il passo alla donna. Le ultime riflessioni sociologiche mostrano una figura femminile in un ruolo sempre meno marginale. Le prime migranti giunte in Italia erano spinte non da una loro volontà autonoma, ma dalla necessità di seguire una figura maschile, quale il padre o il marito. Oggi, donne di ogni colore, età e religione si lasciano alle spalle Patria, affetti, figli e abitudini, per immergersi da assolute protagoniste nel capitalismo italiano. Il vero viaggio ha inizio quando approdano qui, in Italia, dove essere donna e migrante è una sfida quoti-diana ai pregiudizi. Le prime difficoltà, più che essere legate a questioni economiche, materiali o linguistiche, sono inerenti all’identità.
Infatti l’integrazione comporta una mediazione tra i vecchi valori, del loro paese d’origine, e i nuovi valori, quelli della società italiana. Ripensarsi come donne, abbracciando nuovi punti di riferimento, è un processo doloroso: ogni migrante vorrebbe adeguarsi al nuovo stile di vita, senza dover per questo rinunciare alle proprie radici. Su questo processo di evoluzione personale incidono vari fattori, che possono essere più o meno positivi.
Sicuramente agevola non provenire da una società con un sistema di valori agli antipodi rispetto alla realtà italiana. Invece un’ aspetto assolutamente negativo è la stigmatizzazione alla quale le donne migranti, così come gli immigrati in genere, sono soggette. I clichè attribuiti loro sono diversi: si va dalla stereotipo della donna straniera dai facili costumi, che giunge in Italia con l’unico scopo di “rubare “ l’uomo alle donne italiane, allo stereotipo della donna succube di una società patriarcale unicamente perché sceglie di indossare il velo. Destreggiarsi e trovare l’equilibrio interiore in un ambiente che giudica a priori, non sarebbe facile per il miglior equilibrista.
L’identità e l’autostima sono messe a dura prova anche da questioni inerenti l’ambito professionale. Sebbene molte straniere siano diplomate o laureate, si ritrovano a dover svolgere professioni non corrispondenti al loro titolo di studio. La legislazione italiana garantisce il riconoscimento di titoli di studio conseguiti all’estero, ma poche donne ne fanno richiesta, scoraggiate dai lunghi tempi burocratici. Tuttavia ciò che rappresenta una reale discriminazione non è svolgere lavori non all’altezza delle aspettative, quanto piuttosto il tipo di professione in cui si viene ingabbiati.
Sussiste infatti una sorta di segregazione occupazionale determinata dal genere d’appartenenza, valida in particolar modo per gli immigrati, dal quale consegue che essere donna e migrante ti condanna, in maniera quasi automatica, ad essere impiegata prevalentemente nel settore del lavoro domestico. La donna “badante”,
vera e propria rassicurazione psicologica per molte famiglie, colma i deficit del welfare italiano. In cambio di uno stipendio non particolarmente elevato, il datore di lavoro ha la possibilità di comprare la vita privata e di gestire interamente le giornate della migrante. Non a torto, un filone di studi sociologi intravede nella professione di “badante” un nuovo tipo di sfruttamento del capitalismo: non si commerciano merci, ma amore e cura. L’energia, che le donne riversano nei paesi occidentali, incide in maniera negativa sui loro affetti più prossimi, causando una vera e propria destrutturazione delle loro famiglie d’origine. Infatti molto di esse con la decisione di venire in Italia, accantonano, almeno in parte, il ruolo di madre, lasciando i figli nella loro terra d’origine.
Anche quando i bambini hanno la possibilità di seguire la madre nel viaggio della speranza, quest’ultima è comunque penalizzata, non potendo godere della rete parentale di cui gode una madre italiana che lavora. Per sgomberare il campo da possibili vittimisti, è giusto tenere in considerazione ciò che la sociologia americana, Barbara Ehrenreich, qualche anno fa, faceva notare: la non felicissima condizione nel mercato del lavoro delle donne immigrate è causa diretta della mal riuscita emancipazione delle “altre” donne, quelle occidentali. Infatti alla realizzazione professionale non è conseguito un equa ripartizione dei lavori domestici con gli uomini. Le donne migranti si ritrovano dunque a svolgere tutti quei lavori tipicamente femminili, che un tempo svolgevano le non emancipate donne ccidentali.
Inoltre, l’Italia, a differenza degli altri paesi europei, soffre ancora di una leadership quasi esclusivamente maschile nelle istituzioni elettive. Una maggior presenza femminile in politica, a cui seguisse una rappresentanza sostanziale e non solo formale, potrebbe risollevare il destino di molte donne. Sostenere e incoraggiare le ambizioni politiche di meritevoli donne migranti potrebbe essere la chiave per migliorare la condizione femminile delle migranti in Italia. Non perché le straniere siano meglio, ma semplicemente perché, partendo dalla loro esperienza personale, potrebbero incentrare il dibattito politico sui reali problemi delle migranti.
* Migena Proi, albanese, scrive per vari periodici e siti interculturali, rivolti alle comunità migranti residenti in Italia. L’articolo è stato pubblicato presso il giornale “Segni e sogni” periodico migrante.
Post
