mercoledì 24 maggio 2017

Ladies of the Tirana society in costumes of Central Albania.


Ladies of the Tirana society in costumes of Central Albania. On the right the wife of the General Consul of Albania in Corfu, Mrs. Rrok Stani. In the 30's of XXth century. ///
Zonja te shoqerise se larte ne Tirane. Ne te djathte bashkeshortja e Rrok Stanit - Konsullit te Pergjithshem te Shqiperise ne Korfuz, Vitet '30 te shek te XX-te.

Poezi nga Brunilda Ternova.

Banor i kohës
 
N’fund të kohës kemi me qenë veç pluhun,
dhe galaksitë kanë me i ushqy’ kujtimet prej nesh,
duke përshëndetë çdo grimcë tonën yjore,
në nderim të nji epoke t’pavdekshme.
Dhe prapë, si përherë,
do t’jetë sikur t’mos kishim ekzistu’ kurrë,
t’përjetsuem nga ligji i Njishit
tu jetu’ n’kujtime tjera,
në nji shumësi dimensionesh që kurrë s’i kemi përjetu’
tu pësu tingullin e kohës dhe t’muzgut,
prapë, mund të jemi si përherë,
t’vetmit banorë të kohës … si nji demiurg yjor.
 
 
 
I tejdukshëm asht thelbi
 
Ke pasë fatin për me qëndru n’kët botë,
dhe asht shumë serioze mënyra si i jepesh jetës,
tu kthy’ fjalë, o tu nxjerrë prej fundit,
t’ndërgjegjes tande që s’asht ma e qetë.
Asht e ditun që diskutimi asht i lodhshëm e shterpë.
ndërkohë që vrojtimi i nji mbretnie ma t’mirë shpesh prin,
kujt i trembet dielli kur shkëlqen dhe përpëlitet?
Dhe çfarë asht që dielli don, kur era e përhap qetësisht?
Nëse ylli mysafir i gjymtyrëve tona do t’ish e çdo qelizë
mbi fizikun e shpeshtë nji parajsë e re që lind,
ç’kuptim kemi me i dhanë kohës sonë që përzgjatet?
Ndoshta nji hapësinë me kapsulë t’zbrazët,
me litarët e kohës t’ankoruem, t’shtrimë dhe t’përdredhun,
ndoshta thelbi i ftohtë dhe i tejdukshëm i mendjes sonë.
Perspektiva ma ban t’arsyeshme kët’ tokë qiellore
e, përgjat cikleve t’modifikimeve t’thella
identifikimi im si nji kozmonaut në tokë
m’ban pjesë t’konfiguracioneve t’reja.
 
 
 
E papërshkrueshme
 
Asht kaq e rrallë që kam mund’ me të gjetë ty,
n’mes duhmës së ekzistencës sime t’ngrohtë dhe t’paqëndrueshme,
në nji të kryeme të tejshkueme përvëluese,
tu i shprehë gjanat ndërkohë që lufton kundër kufijve,
secilit prej atyne që i ekspozon në diell, lakuriq dhe kalimtarë.
 
Asht kaq e veçantë që kam mund’ me t’taku ty,
tu ngritë dallgë, tu shkatërru’ bregun me forcë e me djersë,
në nji të tashme që duhet rregullu’,
me shpirtin e tejmbushun duke shpërnda urrejtje dhe dashni,
në nji kohë t’papërcaktueme, ndërkohë që përballesh me diçka t’naltë.
 
Asht kaq e pazakontë që kam mund’ me t’zhvarrosun ty,
e ndalun dhe e habitun, eklektikisht pranë meje,
në nji rizbulim t’ndrojtun i gjithi për me u kuptu,
ndërkohë ajo gjaja e naltë të merrte në gji t’saj,
duke u ba forcë e natyrës në nji përjetësi t’madhnishme.
 
Asht kaq e çuditshme që s’kam mund’ me pasë qasje n’ty,
që kërkon vërtet me u ba, çka intimisht je,
në nji t’ardhme që duhemi me e ba sërish,
në diçka t’naltë që të tjerët i tejkalon,
si psikostazë e shumëfishtë për atë që ecë solemnisht.
 
 
Apo(e)teoza e nji dite
 
Vjen nji ditë e lartësohesh fatale,
dhe palat e mendimeve t’tërheqin,
për mos me t’lanë qetësi n’vetminë tande t’zhurmshme,
tu intonu’ frekuenca t’ndryshme n’mënyrë supersticioze.
 
Tu thithë energjitë e botës që ishte dhe nuk asht ma,
dhe tu e ndjekë veten nëpër rrugët e braktisuna t’qytetit tim,
nji ditë kam me e fundosë n’asgja jetën time t’improvizueme,
tu të sjellë ngadalë nji mllef mashtrues.
 
Asgjaja dhe gjithçkaja kanë me më folë për lot nji ditë,
tu e pranu’ dhe mohu’ si zakonisht t’kundërtën e përsosun,
e dashunueme n’pasqyrën time t’magjepsun do t’i kërkoj që të flasë për mue,
duke e çliru’ mllefin tand n’fluturimet e mia pindarike.
 
Si shaman i shpirtit n’trupin tand t’panjohun,
dhe gjithmonë pranë për tu zhytë nji ditë e zhveshun prej energjive,
në relievin e gjoksit tand të drejtë e të paprekun,
kam me mbështetë padepërtueshëm dashninë time të fshehtë.
 
Duhet me të dashtë sërish nji ditë,
dhe a e di, duhet delikatisht me mësu’ me të dashtë sërish,
me të tregu’ me shikime naive dhe t’qeshuna përvëluese,
ndjenjat e reja që i ndeshim rastësisht.
 
Tu peshku pyetësorët e moshës sime t’ambël,
e nëse ti kishe me pasë, kishe me mund’, me qenë edhe ti nji Parsifal i ri,
n’kërkim t’sendeve pa vlerë dhe të kupës sime t’shenjtë,
atëherë po, kisha me pasë, kisha me mund’, kisha me qenë… nji ditë.
 
 
Përshtati në gegnisht Orjela Apolloni 
https://atunispoetry.com/2017/02/19/poezi-nga-brunilda-ternova/#respond 

martedì 23 maggio 2017

German Postcard "Albanian Costumes" (1905)



German Postcard "Albanian Costumes" (1905)///
Kartoline gjermane "Kostume Shqiptare" (1905) ///
ALBANISCHE NATIONALTRACHT (1905)

"The symbolism of freemasonry: illustrating and explaining its science and philosophy, its legends, myths, and symbols" (1869)



From the book "The symbolism of freemasonry: illustrating and explaining its science and philosophy, its legends, myths, and symbols" (1869)
Autor: Albert Gallatin Mackey, 1807-1881
New York: Clark and Maynard

Albanian woman with national costume of southern Albania. The 30's-40's of XX century.



Albanian woman with national costume of southern Albania. The 30's-40's of XX century. ///
Grua shqiptare me kostum kombëtar të Shqipërisë jugore. Vitet '30-'40 e shekullit XX-të.

"The singers of Dukagjin" (northern Albania) - Studio: Jakova. Early 30's of XX-th century.



"The singers of Dukagjin" (northern Albania) - Studio: Jakova. Early 30's of XX-th century. ///
Kengetaret e Dukagjinit. Vitet '30 te shek te XX-te. Studio: Jakova.

Albanian immigrant girl from Korçë, Albania, photographed by the ''New York Times'' in the USA, 1911.


Albanian immigrant girl from Korçë, Albania, photographed by the ''New York Times'' in the USA, 1911. ///
Vajzë emigrante shqiptare nga Korça, Shqipëri e fotografuar nga "New York Times" në SHBA, viti 1911.

Selanik viti 1779.



Selanik viti 1779: "Turku HASAN PASHA jep driten jeshile qe turqit dhe greket te ndermernin çfaredolloj aksioni qe atyre u pelqente kundrejt çdo shqiptari qe gjenin: TE VRASESH NJE SHQIPETAR NUK ESHTE NJE KRIM! Duke vazhduar marshimin e tij ai ekzekutoi te gjith shqiptaret qe gjente duke i vene flaken nje manastiri ku ata fshiheshin, duke ofruar 5 sequin (monedhe ari 3.5 gram ne perandorine osomane) per çdo koke Shqiptari qe i sillnin..."
Source: "Salonica, City of Ghosts: Christians, Muslims and Jews 1430-1950" by Mark Mazower.

Students of the Technical School "Harry Fultz" in Tirana with their famous motto: "If we rest we rust" (1929).



Students of the Technical School "Harry Fultz" in Tirana with their famous motto: "If we rest we rust" (1929).///
Studentët e Shkollës Teknike "Harry Fultz" në Tiranë me moton e tyre të famshme: "Kush rri, ndryshket!". Viti 1929.

"Albanian Dancers" (1835) by Alexandre Gabriel Decamps.



"Albanian Dancers" (1835) by Alexandre Gabriel Decamps (1803-1860), one of the first French painters of the Romantic and Oriental school. Source: https://www.artexpertswebsite.com/pages/artists/decamps.php ///
"Valltarët Shqiptarë" (1835) nga Alexandre Gabriel Decamps (1803-1860), një nga piktorët e parë francezë të shkollës romantike dhe orientale.

An Albanian soldier. Portrait from Ellis Island (USA) by Augustus Sherman. c. 1910.



An Albanian soldier. Portrait from Ellis Island (USA) by Augustus Sherman. c. 1910. Source: The New York Public Library Digital Collections https://digitalcollections.nypl.org/items/510d47da-dcbb-a3d9-e040-e00a18064a99 ///
Një ushtar shqiptar. Portret nga Ellis Island (ShBA) realizuar nga Augustus Sherman, rreth vitit 1910.

Gjergj Kastrioti Skënderbeu, strateg ushtarak dhe dashamirës i artit dhe kulturës.



Gjergj Kastrioti Skënderbeu, strateg ushtarak dhe dashamirës i artit dhe kulturës.
Një e dhënë interesante vjen për Skënderbeun nga profesori arbëresh Matteo Mandalà, e cila është ofruar nga muzikologu italian Ivano Cavallini. Bëhet fjalë për një citim në një kod të gjysmës së dytë të shekullit të XV-të, të ruajtur në Londër, nga ana e një trombetisti venecian të quajtur Xorxi (ita: Giorgio; shq: Gjergj) i cili kishte patur nderin të performonte muzikë flaminge në oborrin mbretëror të Gjergj Kastriotit në Lezhë (në versionin anglez emri i qytetit është transkriptuar “Lesha”).
Mesa duket koncerti muzikor ka patur një sukses te jashtëzakonshëm aq sa vet muzikanti venencian kishte deklaruar se kishte marrë nga Skenderbeu një kompensim shumë të lartë ekonomik për performancën e tij, ndër më të lartat që kishte marrë deri në atë moment si artist.
Nga kjo dëshmi e rëndësishme del në pah fakti se përveçse udhëheqës, strateg dhe organizator i jetës shoqërore të shqiptarëve në mesjete, frymëzues i marrëdhënieve diplomatike, përfaqësues i vlefshëm dhe i akredituar në kancelaritë europiane e i nderuar nga Venecianët me një statujë në Bucintoro, i përjetësuar në pikturat dhe afresket e artistëve më të njohur të epokës së tij, Skëndebeu na shpalos një tjetër aspekt të ri të figurës së tij: ishte adhurues i kulturës muzikore dhe organizonte gjithashtu edhe koncerte në Lezhë. Falënderojmë profesor Matteo Mandalà për këtë informacion unik në llojin e vet!
(Përktheu nga italishtja: Brunilda Ternova)

"Albanian Warrior in Greece" by Carl Haag




"Albanian Warrior in Greece" by Carl Haag. Source: Gottlieb August Wimmer "Neuestes Gemälde der europäischen Türkei und Griechenlands" ( published in Vienna: Anton Doll, 1833) ///
"Luftetar shqiptar ne Greqi" nga Carl Haag. Marre nga libri i autorit Gottlieb August Wimmer me titull "Neuestes Gemälde der europäischen Türkei und Griechenlands", publikuar ne Viene ne vitin 1833 nga Anton Doll.

The marketing advertisements of Albanian newspapers during the years 1912-1940.





The marketing advertisements of Albanian newspapers in the period 1912-1940. ///
Në periudhën 1912-1940 në vend numëroheshin një numër i konsiderueshëm gazetash e revistash. Zhvillimi i industrisë pas viteve ’20, konkurrenca mes kompanive apo edhe futja në treg e produkteve të reja do të kërkonte domosdoshmërisht shpërndarjen e një mesazhi me qëllim që popullata të njihej me to. Në shtypin e atyre viteve, ishin kryesisht faqet e fundit që liheshin për qëllime marketingu. Përmes shtypit, njerëz të ndryshëm bënin përshëndetje, urime, njoftime vdekjesh apo lajmërime për shërbimet që ofronin. Po ashtu, reklamonin edhe noterët apo përkthyesit si dhe shkrimtarët të cilët njoftonin për botimet e reja që bënin duke i ftuar lexuesit që të blejnë botimin me postë. Në listën e reklamuesve futeshin edhe kompanitë e transportit detar që njoftonin oraret e linjat e udhëtimeve. Kryesisht në vitet ’30, në gazeta e revista shfaqen mesazhe promocionale të mirëfillta, me imazhe, kryesisht të huaja. Praktikën e përdorimit të imazheve që shoqëroheshin me një mesazh promocional e ndiqnin kompanitë prodhuese e që tregtonin produkte kozmetike apo ushqimore. Edhe në vitet ’40 do të kishte një serë kompanish që reklamonin, e kryesisht ishin kompanitë italiane prezente në Shqipëri.

Maximilian Lambertz (1882-1963) in Albanian costume in Shkodra, 1916.




The Austrian scholar, linguist, folklorist and albanologist, Maximilian Lambertz (1882-1963) in Albanian costume in Shkodra, 1916. ///
Dijetari, gjuhëtari, folkloristi dhe albanologu austriak, Maximilian Lambertz (1882-1963) në Shkodër me kostum shqiptar ne vitin 1916.

Baseball national team of Albania, "Albanian Athletic Club" in Manchester, New Hampshire, 1916.



Baseball national team of Albania, "Albanian Athletic Club" in Manchester, New Hampshire, 1916. Source: Leonard Bala & Ruben Avxhiu. ///
Ekipi Kombëtar i Bazeboll-it të Shqipërisë, "Klubi Atletik Shqiptar" në Mançester, New Hampshire, 1916. Burimi: Leonard Bala & Ruben Avxhiu.

“Sole Nero” – di Brunilda Ternova [2008]

“Sole Nero” – di Brunilda Ternova [2008] 

Ora è venuta la potenza,
del sangue,
sulla vita e sulla morte,
e l’inquietudine vitale ci anima,
e il liquido sacro ci corrode.
Ora è venuto il destino,
il divenire,
la nostra fortuna è la nostra condanna,
e la notte vede sorgere l’alba,
del nostro ego e del nostro karma.
Ora è venuto l’infinito,
in retrogrado,
e tutto scorre nelle tenebre,
e tutto eclissa nel cosmo,
e ci conduciamo inermi,
tutti lì,
all’origine delle cose,
all’origine della fonte,
dove dobbiamo guarire
solenni e indegni,
perché ora, che è giunta la fine,
ora rinasce il nuovo Nero Sole.

Copyright © BRUNILDA TERNOVA